Κανένα παιδί δεν πρέπει να βρίσκεται μέσα σε κελί

ΤΑ ΝΕΑ
27/05/2008

Γιώργος Μόσχος
ΒΟΗΘΟΣ ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

[ 20 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ]
Κανένα παιδί δεν πρέπει να βρίσκεται μέσα σε κελί

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΙΝΑ ΜΟΥΣΤΑΚΑ

«Εκτός της ορατότητας της κοινωνίας» είναι οι φυλακές των ανηλίκων, επισημαίνει ο βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού Γ. Μόσχος και υποστηρίζει ότι «κανένα παιδί δεν πρέπει να βρίσκεται μέσα σε κελί». Η εμπειρία τού έχει δείξει ότι τις περισσότερες φορές οι φυλακές αντί να αποτελούν γέφυρα για την κοινωνική επανένταξη

των ανήλικων παραβατών, τους οδηγούν στο περιθώριο.

«Κανένα παιδί μέσα σε κελί»: συμφωνείτε;

Συμφωνώ. Άλλωστε, ως στόχος έχει υιοθετηθεί και από το Δίκτυο Ευρωπαίων Συνηγόρων του Παιδιού.

Αποτελεί ουτοπία;

Μπορούν να γίνουν βήματα σε αυτή την κατεύθυνση, με την ενίσχυση άλλων μέτρων αντί του εγκλεισμού. Να λειτουργήσουν ανοικτές Μονάδες Μέριμνας και υποστηρικτικά- θεραπευτικά προγράμματα.

Αρκεί μια νομοθετική ρύθμιση για να εφαρμοστεί στην πράξη;

Όχι. Άλλωστε ο πρόσφατος νόμος 3189/03 έχει προβλέψει αρκετά μέτρα, τα οποία ελάχιστα εφαρμόζονται ακόμη.

Η κοινωνία είναι έτοιμη να δεχθεί την κατάργηση των φυλακών ανηλίκων;

Πιστεύω ναι. Στη χώρα μας η κοινωνία νοιάζεται ακόμη αρκετά για τους δυσκολεμένους εφήβους.

Αναγκαία η κατάργησή τους για όλα τα αδικήματα;

Για σοβαρότερα αδικήματα η στέρηση της ελευθερίας πρέπει να προβλέπεται ως έσχατο μέτρο. Όμως η υλοποίηση της ποινής αυτής θα πρέπει να γίνεται σε κατάλληλες συνθήκες.

Το επόμενο βήμα για τον σωφρονισμό των ανήλικων παραβατών;

Να υποστηρίξουμε τους εφήβους, για να ξαναδούν με άλλο μάτι τον εαυτό τους και τη σχέση τους με την κοινωνία.

Οι εναλλακτικές ποινές, όπως η κοινωνική εργασία, είναι προσφορότερο μέτρο σωφρονισμού;

Η κοινωφελής εργασία προβλέπεται από τον νόμο και μπορεί να λειτουργήσει θετικά αν συνδυαστεί με κατάλληλη υποστήριξη. Χρειάζεται επίσης να προβλεφθεί και η ασφαλιστική κάλυψή της.

Το «μοντέλο» για την κατάργηση των φυλακών ανηλίκων προέκυψε ως ανάγκη λόγω της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στις φυλακές;

Όχι. Απλώς η κατάσταση των φυλακών επιτείνει την ανάγκη να γίνει ένα βήμα μπροστά.

Πάσχουν οι δομές του σωφρονιστικού συστήματος;

Εξαιρετικά. Οι φυλακές, όντας εκτός ορατότητας της κοινωνίας, είναι ίσως ο σκληρότερος πυρή νας καταστολής.

Η φυλακή μπορεί να αποτελέσει «γέφυρα» για την κοινωνική επανένταξη ενός ανήλικου δράστη;

Σε ελάχιστες περιπτώσεις. Τις περισσότερες φορές αποτελεί γέφυρα προς το περιθώριο.

Μήπως όσα συμβαίνουν πίσω από την πόρτα των φυλακών παραπέμπουν περισσότερο σε μέσα εκδίκησης, παρά σωφρονισμού;

Οι φυλακές, ως έχουν, λειτουργούν κατ΄ εξοχήν τιμωρητικά και συμβολικά ως «προειδοποίηση» για τους πολίτες, για να αποφεύγουν τη διάπραξη αδικημάτων.

Το μεγαλύτερο «αγκάθι» στη λειτουργία των φυλακών ανηλίκων;

Το ότι δεν έχουν προσαρμοστεί ουσιαστικά στις ανάγκες της παιδικής ηλικίας.

Οι συνθήκες κράτησης εξασφαλίζουν στοιχειώδεις ανάγκες αξιοπρεπούς διαβίωσης;

Όχι.

Η έλλειψη οικονομικής βοήθειας από το περιβάλλον του κάνει δυσκολότερη τη διαβίωση του ανηλίκου στη φυλακή;

Και βέβαια. Συχνά τα παιδιά που δεν έχουν χρήματα για τα απαραίτητά τους, αναγκάζονται να «υποτάσσονται» στους έχοντες.

Ποια εικόνα έχετε για την αντιμετώπιση των ανηλίκων από το σωφρονιστικό προσωπικό;

Δεν θέλω να τα βάζω με το προσωπικό, σε ένα σύστημα που τους ζητά να κλειδώνουν και να ξεκλειδώνουν. Τα παιδιά χρειάζονται διαφορετικές ανθρώπινες σχέσεις στην καθημερινότητά τους: φροντίδας, έμπνευσης, καθοδήγησης.

Καλύπτονται οι ανάγκες για την εκπαίδευσή τους;

Το σχολείο παλεύει να προσφέρει ευκαιρίες εκπαίδευσης, αλλά φαίνεται συχνά σαν να αποτελεί «ξένο σώμα» στη φυλακή.

Μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ναρκωτικών στις φυλακές;

Θα έπρεπε οι νέοι με προβλήματα χρήσης να πηγαίνουν σε ειδικά καταστήματα με θεραπευτική προσέγγιση.

Οι ομάδες εθελοντών που θέλουν να προσφέρουν στους ανήλικους παραβάτες μπορούν να βοηθήσουν στην επανένταξή τους;

Οι συνειδητοποιημένοι εθελοντές μπορούν να κάνουν σπουδαία δουλειά, καθώς μεταφέρουν μια φρέσκια αίσθηση «κοινωνίας» στους κρατούμενους. Παράλληλα αποτελούν το «μάτι» της κοινωνίας, αλλά και γέφυρα προς αυτήν.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πιο αυστηρές οι ποινές στους κατηγορουμένους. Έχετε την ίδια εικόνα και για τους ανηλίκους;

Μάλλον όχι. Άλλωστε οι ανήλικοι κρατούμενοι (κάτω των 18) είναι πολύ λίγοι, περίπου 60 από τους 470 έγκλειστους στα Ειδικά Καταστήματα Κράτησης Νέων.

Μπορούν οι δικαστές να βοηθήσουν επιβάλλοντας θεσμοθετημένες εναλλακτικές ποινές στους ανηλίκους, αντί να τους στέλνουν στην φυλακή;

Ναι, αλλά δεν είναι μόνο θέμα δικαστών. Χρειάζεται να αναπτυχθούν και οι κατάλληλες δομές και υπηρεσίες για εφήβους στην κοινότητα.

http://www.tanea.gr//ColumnCategory.aspx?d=20080527&nid=8650292&sn=&spid=876