ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ
Υπόλογη για σωρεία παραβάσεων των κανόνων που πρέπει να διέπουν μια σύγχρονη ευρωπαϊκή φυλακή είναι η ελληνική κυβέρνηση και ειδικότερα ο υπουργός Δικαιοσύνης, Αν. Παπαληγούρας.
λεζάντα φωτογραφίας: Μέχρι σήμερα η Αστυνομία και το υπ. Δικαιοσύνης αρνούνται να δώσουν εξηγήσεις και πληροφορίες για το πόσοι και ποιοι κρατούμενοι χτυπήθηκαν από τα ΜΑΤ
Στην προσπάθεια να καταστείλει άμεσα και δυναμικά την εξέγερση στις φυλακές, η κυβέρνηση προτίμησε να αθετήσει την υπογραφή που πριν από ένα χρόνο έβαλε στο δεσμευτικό αυτό κείμενο του Συμβουλίου της Ευρώπης. Με τον τρόπο αυτό, όμως, αγνόησε επιδεικτικά βασικές αρχές μιας σωφρονιστικής πολιτικής που η ίδια υποσχέθηκε να εφαρμόσει.
Έτσι προτίμησε να ασκήσει απροκάλυπτη βία, στέλνοντας τα ΜΑΤ μέσα στα κελιά με εντολή να ψεκάζουν με χημικά και να χτυπούν αδιακρίτως όσους κινούνταν στους διαδρόμους (όπως καταγγέλλουν κρατούμενοι). Κωφεύοντας στις εκκλήσεις για διάλογο, αδιαφορώντας ουσιαστικά για την άθλια κατάσταση του σωφρονιστικού συστήματος και μη δίνοντας λογαριασμό για τις πράξεις των οργάνων καταστολής πίσω από τους τοίχους της φυλακής, υπονομεύει η ίδια το κράτος δικαίου που όπως λέει υπηρετεί. Συγκεκριμένα:
Στους κανόνες για μια ευρωπαϊκή φυλακή συμφωνήθηκε μεταξύ άλλων ότι το προσωπικό των φυλακών αλλά και οι αστυνομικές δυνάμεις δεν θα χρησιμοποιούν βία εναντίον των κρατουμένων παρά σε εξαιρετικές περιπτώσεις και πάντα ως τελευταία λύση. Τέτοιες εξαιρετικές περιπτώσεις θεωρούνται η αυτοάμυνα, οι απόπειρες απόδρασης και η ενεργητική ή παθητική αντίσταση σε νόμιμες εντολές.
Η χρήση βίας που θα γίνεται από το σωφρονιστικό προσωπικό αλλά και από άλλες μονάδες επιβολής της τάξης πρέπει να είναι η ελάχιστη δυνατή και να ασκείται στον πιο σύντομο αναγκαίο χρόνο.
Σε όλες τις περιπτώσεις, ιδίως όταν αστυνομικές δυνάμεις ασκούν βία σε σωφρονιστικό κατάστημα, πρέπει αυτό να προβλέπεται σε ειδική συμφωνία με τις Αρχές των φυλακών. Στη συμφωνία αυτή πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς οι συνθήκες κάτω από τις οποίες οι αστυνομικές δυνάμεις θα μπορούν να εισέρχονται στις φυλακές, η έκταση της εξουσιοδότησης, ο τύπος της βίας που είναι επιτρεπτό να χρησιμοποιηθεί ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν.
Τέλος, απαιτείται η υποβολή εκτενούς αναφοράς αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αστυνομικής επέμβασης.
Στις περιπτώσεις του Μαλανδρίνου και των φυλακών Κορυδαλλού, Πάτρας, Λάρισας και Τρικάλων τίποτα από τα παραπάνω δεν τηρήθηκε. Μέχρι σήμερα η Αστυνομία και το υπουργείο Δικαιοσύνης αρνούνται να δώσουν εξηγήσεις και πληροφορίες για το πόσοι και ποιοι κρατούμενοι χτυπήθηκαν από τα ΜΑΤ.
Στους ίδιους κανόνες αναφέρεται ακόμη ότι η πειθαρχική τιμωρία πρέπει να είναι το τελευταίο καταφύγιο. Όπου είναι δυνατόν, η διεύθυνση της φυλακής θα πρέπει να χρησιμοποιεί μηχανισμούς διαμεσολάβησης και επίλυσης των διαφορών με τους κρατουμένους.
Η επιβολή πειθαρχικής ποινής πρέπει να είναι ανάλογη με το αδίκημα, ενώ απαγορεύονται η συλλογική και η σωματική τιμωρία, η κράτηση σε σκοτεινό κελί και κάθε άλλη απάνθρωπη ή απαξιωτική συμπεριφορά. Δεν επιτρέπονται η χρησιμοποίηση οργάνων καθήλωσης και η πλήρης παρεμπόδιση της επικοινωνίας με την οικογένεια του κρατουμένου.
Όπως κατήγγειλαν κρατούμενοι μετά την καταστολή των εξεγέρσεων, απειλούνται με πειθαρχικές τιμωρίες, κόψιμο αδειών, μαζικές μεταγωγές προκειμένου να καταθέσουν εναντίον άλλων συγκρατουμένων τους.
Οι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις φυλακές επιτρέπουν στους κρατουμένους να υποβάλλουν ατομικά ή ομαδικά παράπονα και αιτήματα χωρίς να τιμωρούνται γι' αυτό. Τα αιτήματά τους συζητούνται από τις Αρχές και κάθε απόρριψη πρέπει να αιτιολογείται.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Αν. Παπαληγούρας, δεν συζήτησε καν με τους κρατουμένους, ούτε άκουσε τα αιτήματά τους. Είναι όμως υπόλογος και για μια σειρά άλλων παραβιάσεων των ευρωπαϊκών κανόνων.
Οι συνθήκες κράτησης που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από έλλειψη πόρων, αναφέρεται χαρακτηριστικά. Γίνεται μάλιστα μνεία μιας σειράς μέτρων ιατρικής, ψυχολογικής και κοινωνικής υποστήριξης των κρατουμένων και θεωρείται απαιτούμενο η φύλαξή τους σε άνετο χώρο, εάν είναι δυνατόν σε ατομικό κελί!
Αντ' αυτού η χώρα μας έχει επανειλημμένα καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την Επιτροπή Κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης και υπερπληθυσμού στις φυλακές.
Είναι ενδεικτικό, επίσης, ότι έως και σήμερα προβλέπονται μόνο δύο οργανικές θέσεις επιστημονικού προσωπικού σε όλα τα σωφρονιστικά καταστήματα, ενώ σε πολλές φυλακές ο ψυχίατρος και άλλοι γιατροί εργάζονται ως εξωτερικοί επισκέπτες και μάλιστα για λίγες ώρες εβδομαδιαίως.
Όλες οι φυλακές πρέπει να υπόκεινται σε τακτική επιθεώρηση από κυβερνητικά και ανεξάρτητα όργανα ελέγχου, επιβάλλει ο ευρωπαϊκός κανονισμός. Όμως στην Ελλάδα ο κ. Παπαληγούρας έχει υποβαθμίσει πλήρως τη λειτουργία του Σώματος Επιθεωρητών που ιδρύθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση, ενώ αρνείται πεισματικά να ανοίξει την πόρτα των φυλακών στον Συνήγορο του Πολίτη.
Ακόμη, αντί να προωθείται η συνεργασία εξωτερικών κοινωνικών φορέων με τη ζωή της φυλακής, το ελληνικό γραφειοκρατικό σωφρονιστικό σύστημα αρνείται οποιαδήποτε επαφή ακόμη και με τους δικηγορικούς συλλόγους, οι οποίοι αποτελούν τον μεγαλύτερο επιστημονικό θεσμό της χώρας.
Η φυλάκιση των ανηλίκων πρέπει γενικά να αποφεύγεται, επισημαίνεται στους ευρωπαϊκούς κανόνες. Ειδικά παιδιά κάτω των 18 ετών τονίζεται ότι δεν πρέπει να κρατούνται σε φυλακές μαζί με ενήλικες αλλά σε ειδικό ίδρυμα διαμορφωμένο για τον σκοπό αυτό και με ειδικούς κανόνες.
Στη χώρα μας κυριαρχεί πλήρης αδιαφορία για την τύχη των ανήλικων παραβατών. Η αυτοκτονία του 15χρονου Πολωνού, που βρέθηκε απαγχονισμένος σε κελί με ενήλικες στο ψυχιατρείο των φυλακών Κορυδαλλού, δίνει την απάντηση για την κατάσταση που επικρατεί.
Στον κάλαθο των αχρήστων ρίχνουν οι Αρχές και τις διατάξεις που επιβάλλουν αμερόληπτη εφαρμογή των κανόνων φυλάκισης σε όλους τους κρατουμένους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσας, θρησκευτικών και πολιτικών πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής καταγωγής.
http://www.enet.gr/online/online_text/c=112,id=29953964
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ 2008-2010
ΑΡΧΕΙΟ
