Συγκλονιστικές μαρτυρίες στο κατάμεστο αμφιθέατρο

Το έγκλημα της φυλακής

Τρίτη και 13, Νομική Σχολή: Έπειτα από σχεδόν μια δεκαετία διαρκούς δημόσιας σιωπής για τις φυλακές, την Τρίτη 13/02/2007 και μέσα σ’ ένα κατάμεστο από κόσμο αμφιθέατρο (πάνω από 450 άτομα), πρώην κρατούμενοι-ες -και σε κάποιες περιπτώσεις προσφάτως αποφυλακισθέντες- συγκλόνισαν με τις μαρτυρίες τους για το βίωμα της φυλακής και του εγκλεισμού, παραλύοντας και την τελευταία αυταπάτη του ακροατηρίου. Μαζί με τη φωνή των «πρώην μέσα» ακούστηκαν και οι φωνές των «έξω» (προς το παρόν;), σε μια εκδήλωση-συζήτηση που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων, μιας πρωτοβουλίας που επιχειρεί να στρέψει τους προβολείς στο «κοινωνικό ζήτημα» των φυλακών και των κρατητηρίων.

Οι μαρτυρίες

Η πρώτη μαρτυρία ήταν εκείνη του Λάζαρου Πετρομελίδη, αντιρρησία συνείδησης, που βρέθηκε στις φυλακές της Κορίνθου, κατόπιν απόφασης χουντικού εισαγγελέα. Για τον Λ.Π. η αίσθηση της στέρησης της ελευθερίας, ο ατελείωτος νεκρός χρόνος της φυλακής και η νοσηρή άσκηση εξουσίας από το προσωπικό των φυλακών,- που σαν στόχο έχει την ταπείνωση και φυσικά όχι το σωφρονισμό των εγκλείστων-, η παντελής απουσία οποιασδήποτε δομής κοινωνικής πρόνοιας και (επαν)ένταξης, διαμορφώνουν το τοπίο της φυλακής, δηλαδή αυτής της ξεχωριστής μορφής «αποθήκης ανθρώπων».

Για αποθήκες ανθρώπων όμως μίλησε και ο Νίκος Κοβάνης, πρώην τοξικομανής και κρατούμενος στις φυλακές Κορυδαλλού, σύμφωνα με τον οποίο, η ιδρυματοποίηση και ο στιγματισμός σφραγίζουν την ύπαρξη κάθε πρώην κρατούμενου. Αναφερόμενος στις εξευτελιστικές πρακτικές που εφαρμόζουν οι σωφρονιστικοί λειτουργοί στους έγκλειστους, κάθε φορά που οι τελευταίοι επιστρέφουν από άδεια (υποχρεωτική αφόδευση, έλεγχος στα απόκρυφα σημεία κλπ), μετέφερε μια ακόμη πραγματικότητα της φυλακής, αυτής της «μικρογραφίας της κοινωνίας», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Για τον Γιώργο Καλαϊτζίδη, πρώην πολιτικό κρατούμενο στις Φυλακές Κορυδαλλού και Ιωαννίνων, υπάρχουν 4 παράμετροι που πρέπει να θέσουμε όταν αγγίζουμε το ζήτημα των Φυλακών: Τη φυλακή ως θεσμό, τις συνθήκες κράτησης, τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις αλληλεγγύης στους κρατούμενους και το αθέατο δικαστικό παρασκήνιο, δηλαδή το πώς οι άνθρωποι οδηγούνται στις φυλακές. Το αίτημα της κατάργησης των φυλακών, σύμφωνα με τον Γ.Κ., δεν πρέπει να αφήνει στο σκοτάδι ζητήματα που αφορούν τις συνθήκες που επιβάλλονται στους κρατούμενους όσο εκείνοι βιώνουν το απάνθρωπο πρόσωπο της φυλακής. Ο υπερπληθυσμός, η εύκολη προφυλάκιση, οι αθρόες μεταγωγές και οι ξυλοδαρμοί εκείνων που αντιστέκονται και διαμαρτύρονται π.χ. για τον εμπρησμό κρατουμένων ή για το σαδιστικό παιχνίδι του παγωμένου νερού στα ντους το χειμώνα, αποτελούν κοινή εμπειρία ποινικών και πολιτικών κρατουμένων, και είναι χρέος του καθενός να αγωνίζεται μέσα και έξω από τις φυλακές.

Η Ευγενία Ρ., πρώην κρατούμενη στις φυλακές Κορυδαλλού και στο αναμορφωτήριο ανήλικων κοριτσιών του Παπάγου, αναφέρθηκε στη διαφορετική μεταχείριση των κρατουμένων, ανάλογα με την ταξική τους προέλευση ή το βαθμό συνεργασίας τους με τις σωφρονιστικές αρχές. «Αν είσαι ρουφιάνος, κάνεις νταλαβέρι και σου δίνουν να πιεις…Αλλιώς καταλαβαίνεις τι σημαίνει βία και θάνατος… Μπορεί να βλέπουν δυο κοπέλες να σφάζονται και να μην υπάρχει ψυχολόγος ή κοινωνικός λειτουργός για να τους συμπαρασταθεί», είπε χαρακτηριστικά. Η απουσία παροχής ειδών πρώτης ανάγκης στις κρατούμενες, (φαρμακευτικό υλικό, αλλά και στρώματα για τα κελιά), η κατασταλτική συμπεριφορά των σωφρονιστικών αρχών (δακρυγόνα και ξυλοδαρμοί) κάθε φορά που εκφράζουν την αλληλεγγύη τους σε μια στάση, αλλά και ο ίδιος ο σχεδιασμός και η λειτουργία της «στέγης των ανηλίκων» (κάγκελα, ανθρωποφύλακες με υπάνθρωπη συμπεριφορά), συνθέτουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο ανήλικα κορίτσια καλούνται να αναμορφώσουν το χαρακτήρα τους και….να σωφρονιστούν!

Ο Νασίμ Μοχαμέντι, 22 χρονών από το Αφγανιστάν, κλείνει τρία χρόνια στην Ελλάδα και ήδη έχει ολοκληρώσει 15 μήνες στις Φυλακές του Αυλώνα. Μεταφέρθηκε με κινηματογραφικό τρόπο στα κρατητήρια των Αλλοδαπών, όταν τη δεύτερη μέρα της παραμονής του στην Ελλάδα, πήγε να ζητήσει άσυλο. Η συνέχεια έχει τα χαρακτηριστικά μιας φρίκης που ακόμα και αν συνιστά διαδικασία -ρουτίνα για το «καλωσόρισμα» των μεταναστών και προσφύγων στην χώρα μας, δεν σταματά να μας αηδιάζει και να μας σοκάρει: Ξυλοδαρμοί και θάνατοι στα κρατητήρια, αορίστου χρόνου παραμονή σ’ αυτές τις σωφρονιστικές αποθήκες που καταργούνται τα δικαιώματα, εξευτελιστική και προκλητική συμπεριφορά από τους ελληναράδες μισθοφόρους της αντιτρομοκρατικής σταυροφορίας που επιδίδονται σε ασκήσεις προσβολών και αποκτήνωσης των μεταναστών, υποχρεώνοντας τους π.χ. να φοράνε τα ίδια ρούχα για 3 μήνες, παραπομπή σε δίκη χωρίς δικηγόρο και μεταφραστή, επιβολή μιας διαρκούς καταδίκης. Ο Νασίμ, εν τω μεταξύ έχασε, εκεί κάπου μέσα στη φυλακή, το δικαίωμα να ζητήσει άσυλο και σήμερα το μόνο χαρτί που πιστοποιεί την ύπαρξή του –όπως και πολλών άλλων μεταναστών- είναι το αποφυλακιστήριο.

«…Οι άνθρωποι στις φυλακές είναι ζωντανοί - νεκροί… Η φυλακή είναι η ανυπαρξία της ζωής», είπε η Αγγελική Σωτηροπούλου. «Σε καταδικάζουν σε μια αφύσικη κατάσταση...Τα επισκεπτήρια, γίνονται πίσω από τζάμι και δεν μπορείς ούτε ένα άγγιγμα, ούτε μια χειραψία να κάνεις…». Για την Α. Σ., η φυλακή είναι μια σύγχρονη Λέρος, όπου οι «κρατούμενες με προβλήματα» (ανήλικες και ενήλικες, άρρωστες ή ζωηρές), βομβαρδίζονται με ψυχοφάρμακα, μεταφέρονται στο ψυχιατρείο ή στην απομόνωση, γυμνές και κλειδωμένες σ’ ένα κελί, περιμένοντας να πεθάνουν. Τραγική αντίφαση της πραγματικότητας της φυλακής: Ο χώρος της απομόνωσης είναι ο μόνος χώρος που μπορείς να αισθανθείς πως δεν παρακολουθείσαι από το «μάτι της φυλακής». Ένα μάτι που παρακολουθεί όλες σου τις κινήσεις (από το να ντυθείς μέχρι…) που δεν σ’ αφήνει ποτέ μόνο-η σου, σ’ ένα χώρο που ταυτόχρονα βιώνεις την απόλυτη μοναξιά. «Ποιο είναι λοιπόν μεγαλύτερο έγκλημα; Η κλοπή ή ο εγκλεισμός;» αναρωτήθηκε η Αγγελική.

Η Σούλα, που είδε τη αφίσα στο δρόμο και ήρθε στην εκδήλωση μίλησε για την εμπειρία της από το ανηλίκων θηλέων Παπάγου, περιέγραψε με ανατριχιαστικό τρόπο πως οι συνθήκες εγκλεισμού ωθούν τις κρατούμενες σε απελπιστικές επιλογές έκφρασης, όπως αυτοτραυματισμοί και τρέλα. Μίλησε όμως και για τις ηπατίτιδες και τις άλλες αρρώστιες που απλόχερα φιλοδωρεί η φυλακή.

Ο Γιώργος πρώην τοξικομανής και περιπλανώμενος κρατούμενος στις φυλακές Αυλώνα, Ναυπλίου και Κω, ξεπήδησε από το ακροατήριο και αισθάνθηκε την ανάγκη να μιλήσει. Για εκείνους που κρεμιούνται στα κελιά και πεθαίνουν χωρίς ποτέ να μαθαίνουν τίποτα οι «απ’ έξω», για τις ισορροπίες που δεν καταρρέουν στη φυλακή χάρις στην αβίαστη και άφθονη κίνηση της πρέζας και των χαπιών…από το προσωπικό των φυλακών, φυσικά.

Η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων συνεχίζει τη δραστηριότητά της, προγραμματίζοντας παρόμοιες εκδηλώσεις σε Χαλκίδα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Γιάννενα.
Τηλέφωνο επικοινωνίας 210-3635667.